O ustawie

Od dnia 1 lipca 2018 r. w Szwecji obowiązuje ustawa dotycząca przestępstw seksualnych oparta na dobrowolności. Ustawa ta nazywana jest czasem ustawą opartą na zgodzie. W ustawie określono wyraźnie, że każdy człowiek ma prawo do samostanowienia o swoim ciele i swojej seksualności. Jeśli seks nie jest dobrowolny, jest on przestępstwem.

Dobrowolne współżycie seksualne oznacza, że dana osoba wyrazi zgodę – słowną lub za pomocą mowy ciała – na czynność seksualną. Zatem jeśli chcesz z kimś uprawiać seks, musisz dowiedzieć się, czy druga osoba również tego chce, na przykład poprzez zapytanie jej o to.

Oznacza to również, że każdy ma prawo zmienić zdanie w dowolnym momencie. Nie ma znaczenia, co działo się przedtem ani kto wyszedł z inicjatywą. Kontynuowanie czynności seksualnej z osobą, która nie chce jej kontynuować, jest przestępstwem.

Każda czynność seksualna musi być dobrowolna

Zgoda na danego rodzaju czynność seksualną nie oznacza, że zgoda ta dotyczy również innych czynności. Dlatego też ważne jest, aby w przypadku każdej nowej sytuacji zapytać lub w inny sposób upewnić się, że druga osoba tego chce. Na przykład, jeśli osoba, z którą uprawiasz seks, powiedziała lub pokazała swoim zachowaniem, że chce uprawiać seks oralny, nie oznacza to, że chce ona również uprawiać seks dopochwowy lub analny. Osoba ta musi powiedzieć lub pokazać swoim zachowaniem, że chce uczestniczyć w każdej nowej czynności seksualnej. Ma to zastosowanie niezależnie od tego, kto wyszedł z inicjatywą.

Svartvit bild på två personer som kysser varandra.

Seks, który nigdy nie jest dobrowolny

Występują sytuacje, w których nigdy nie można przyjąć, że dana osoba uczestniczy w czynności seksualnej dobrowolnie. W poniższych sytuacjach przeprowadzenie czynności seksualnej z udziałem innej osoby jest zawsze przestępstwem. Nie ma tu znaczenia, czy osoba ta powiedziała lub pokazała swoim zachowaniem, że tego chce.

Pobicie, przemoc lub groźba

Jeśli ktoś uczestniczy w czynności seksualnej w wyniku narażenia na pobicie, przemoc lub groźbę. Przykładem może być sytuacja, w której sprawca bije lub przytrzymuje daną osobę. Innym przykładem jest sytuacja, w której sprawca grozi osobie rozpowszechnieniem jej nagich zdjęć.

Osoba stosująca przemoc lub groźby niekoniecznie musi być tą samą osobą, która przeprowadza czynność seksualną, aby dana sytuację została uznana za przestępstwo. Przykładem w tym kontekście może być sytuacja, w której ktoś kupuje usługi seksualne od osoby, która uczestniczy w czynności seksualnej w efekcie narażenia na przemoc lub groźby lub która z innego powodu uczestniczy w niej nie z własnej woli.

Sytuacja szczególnej bezbronności

Taka sytuacja ma miejsce, gdy sprawca wykorzystuje fakt, że dana osoba znajduje się w szczególnie bezbronnej sytuacji, na przykład znajduje się pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, jest chora, posiada obrażenia ciała lub cierpi na zaburzenia psychicznie.

Może to być również osoba, która jest przerażona. W przypadku przerażenia może się zdarzyć, że dana osoba jest sparaliżowana na skutek sytuacji – stan ten nazywany jest sparaliżowaniem ze strachu, ang. „frozen fright”.

Nadużycie stosunku zależności

Taka sytuacja ma miejsce, gdy sprawca wykorzystuje fakt, że dana osoba znajduje się w stosunku zależności wobec sprawcy. Przykładem takiej sytuacji może być stosunek nauczyciel – uczeń lub przełożony – pracownik.

O przestępstwach gwałt i niegodziwe traktowanie w celach seksualnych

Seksem lub czynnościami seksualnymi, które nie są podejmowane dobrowolnie, może być na przykład gwałt lub niegodziwe traktowanie w celach seksualnych. Różnica między tymi dwoma przestępstwami polega na rodzaju czynności seksualnej, do której doszło.

Przestępstwo gwałtu polega na tym, że sprawca przeprowadza stosunek seksualny lub inną czynność seksualną, którą można zrównać ze stosunkiem seksualnym, wobec osoby, która nie bierze w nich udziału dobrowolnie. Może to być na przykład stosunek dopochwowy, analny lub oralny. Dotyczy to również penetracji z użyciem przedmiotów lub palców. Gwałt może mieć miejsce również w sytuacji, w której organy płciowe sprawcy i ofiary stykają się ze sobą.

Przestępstwo niegodziwego traktowania w celach seksualnych polega na wykonywaniu czynności seksualnych z udziałem osoby, która nie uczestniczy w nich dobrowolnie, które nie są zaliczane do gwałtu. Przykładem może tu być sytuacja, w której ktoś zmusza daną osobę do onanizowania się lub dotyka jej, sam się przy tym onanizując.

Dwa nowe przestępstwa

Do nowej ustawy wprowadzono dwa nowe przestępstwa: gwałt przez zaniechaniei niegodziwe traktowanie w celach seksualnych przez zaniechanie. Przestępstwa te dotyczą sytuacji, w których osoba wykonała czynności seksualne, mimo że podejrzewała lub powinna była podejrzewać, że druga osoba tego nie chce. Dlatego też osoba, która chce uprawiać seks, jest odpowiedzialna za ustalenie, czy wszystkie osoby uczestniczące rzeczywiście tego chcą.

Svartvit bild på en man framför en dator

Przestępstwo seksualne na odległość

Do gwałtu, niegodziwego traktowania w celach seksualnych i innych przestępstw seksualnych może dochodzić również na odległość, na przykład przez telefon lub Internet. Przykładem tego może być sytuacja, w której ktoś zmusza inną osobę do wykonania czynności seksualnych na sobie przez kamerę internetową.